Boeren zijn een onderdeel van de oplossing in de energietransitie. Naast zonnepanelen zorgt ook de mest van de koeien van V.O.F. Schipperspeel voor elektriciteit en warmte. “Sinds 2018 hebben wij met de mest van onze 200 koeien 1 miljoen kilowattuur opgewekt. Met ons bedrijf kunnen we zo’n 60 gezinnen voorzien van energie. We hebben driedubbel doel koeien: naast melk en vlees produceren ze ook energie”, zegt melkveehouder Teun Wientjes.
Samen met zijn broer Harm runt Teun het melkveebedrijf aan de Schipperspeel in Oploo. In 2018 installeerden ze een monovergister van Biolectric. “Een monovergister verwerkt, zoals de naam al zegt, alleen mest. Het is een gesloten systeem waardoor geur geen issue is en burgers er geen last van hebben”, legt Teun uit. Zijn broer Harm, die naast vennoot in het melkveebedrijf projectaccountmanager is bij DLV advies, kwam met het idee om mee te draaien in het Jumpstart project van FrieslandCampina. “We weten dat iedereen iets moet doen aan verduurzaming. FrieslandCampina wilde met dit project melkveehouders stimuleren. Jumpstart werkte met drie partijen. Wij kozen voor Biolectric die waarmaakte wat ze beloofde”, blikt Harm terug.
24/7 energie
Met monomestvergisting snijdt het mes aan vele kanten: het levert groen biogas op, een verbeterde meststof voor de planten en zorgt voor 82% minder methaan- en 65% minder ammoniakemissie. “We pompen de mest 5 keer per dag naar de silo die op een constante temperatuur van 42 graden Celsius mixt. Daardoor produceren de anaerobe organismen in een gesloten omgeving biogas. Daaruit filteren we de zwavel en met een verbrandingsmotor en generator wekken we energie en warmte op. De elektriciteit is deels voor eigen gebruik en de rest gaat rechtstreeks naar het elektriciteitsnet”, legt Peter Fopma van Biolectric uit.
De mest blijft 30 dagen in de vergister om het maximale rendement te halen. “Onze koeien lopen 120 dagen per jaar buiten. Dus ongeveer acht procent van de mest valt in het gras. Wij vinden het mooi om de koeien ook in de wei te houden”, zegt Teun. Om de dagverse mest te verzamelen, moest Wientjes de vloer dichtmaken. “In totaal was de investering in 2018 ongeveer een half miljoen euro. We hebben een Europese aanschafsubsidie ontvangen waarmee het project rendabel te rekenen was. Afgelopen jaren zijn er veel boeren, politici en beleidsmakers komen kijken. Dat helpt ons en Biolectric bij de verdere ontwikkeling”, aldus Wientjes. Ze zijn supertevreden met de installatie. “Een kwartiertje werk per dag, een makkelijke app en het serviceteam is er snel als het nodig is”, lacht Teun.
Kunstmestvervanger
Wientjes bewerkt de vergiste mest na in een stikstofstripper om ammoniak te scheiden. “Van biogas wordt 33 procent van de energie omgezet in stroom. De rest is warmte die de stripper gebruikt om een kunstmestvervanger te maken. Er blijft een dikke mestfractie met minder stikstof over. Teun: “De kunstmestvervanger zetten wij af in de Achterhoek omdat we die in Brabant nog niet mogen gebruiken. Het zou ontzettend gaaf zijn als je eigen kunstmest kunt gebruiken. Nu kopen we kunstmest aan bij een fabriek die heel veel aardgas gebruikt. Dat is niet logisch.” Het overblijvende digestaat gebruikt de veehouder als mestsstof voor boxstrooisel en de akkerbouw.
Energiedrager
De overheid heeft als doel gesteld om in 2030 minimaal 2 miljard kuub groen gas bij te mengen. “Nu wordt er landelijk maar 200 kuub groen gas geproduceerd. Wij hebben een veerijk gebied. Door samenwerkingsverbanden op te zetten met een gezamenlijk gasnetwerk kan dit in het reguliere aardgasnetwerk gepompt worden. Dat biedt veel mogelijkheden”, zegt Teun Wientjes die als raadslid van gemeente Land van Cuijk omgeving in zijn portefeuille heeft. Hij denkt daarbij aan coöperaties en participatie van burgers. “Leg een biogasleiding naar oude woonwijken in plaats van complete renovatie om ze van het gas te krijgen. De gasleidingen liggen er al.” Andere toepassingen zijn (overheids)wagenpark op groen gas. Lokale overheden kunnen het gebruik stimuleren. Biolectric levert ook monomestvergisters die biogas opwerken naar groen gas en clustervergisters voor veehouders om samen groen gas te maken.
Doelvoorschriften
Het Brabants beleid schrijft stalaanpassingen voor. “Een vergister staat buiten de stal. Nu moeten veehouders investeren in erkende stalvloeren, erkenningen die er nog maar weinig zijn. Er zijn ook oplossingen buiten de stal hetzelfde resultaat; methaan- en stikstofreductie”, zegt Peter Fopma. Beiden zien liever doel- als middelvoorschriften. “Naast voedselproducent en landschapsbeheerders kunnen boeren ook massaal energieleveranciers worden. Mest is een groene energiedrager die oplossingen biedt in de energietransitie. Omarm die mogelijkheden”, besluit Teun Wientjes.
