Dit systeem brengt weer toekomst voor ons melk­veebedrijf

Een win-winsituatie noemt melkveehouder Jan Derks het. “Klimaatproblemen zijn actueel. De landbouwsector is een van de sectoren die voorloopt in oplossingen. Nu is de overheid aan zet om meer mogelijk te maken en niet alleen de boer voor de kosten op te laten draaien. Met dit systeem kan het.” Familie Derks werkt samen met Lely als praktijkbedrijf voor het Sphere- systeem. Een praktisch systeem wat tien tot twintig kilo stikstof per koe per jaar afvangt en zeventig procent ammoniak in de stal reduceert.

Duurzaamheidseisen provincie

Jan en Maria Derks bouwden in 1993 een traditionele ligboxenstal. Ze houden zestig melkkoeien en exploiteren minicamping De Esrand. “Toen Provincie Noord-Brabant in 2019 de nieuwe verscherpte reductienormen vaststelde, hebben we een jaar nagedacht hoe wij dat kunnen realiseren. We volgden de ZLTO ‘Toer de vloer’ en bekeken mogelijkheden van dichte vloeren om te kunnen voldoen aan de eisen. We zagen het niet zitten en dachten aan bedrijfsbeëindiging”, zegt Jan Derks (61).

Ook zonen Mark, Joep en Frank, alle drie werkzaam in de agrarische sector, dachten er zo over. Gesprekken met VAB Impuls, over vrijkomende agrarische bebouwing van gemeente Sint Anthonis, brachten daar verandering in. “De conclusie van onze jongens was dat ze het bedrijf niet verloren wilden laten gaan. We gingen oplossingen zoeken”, blikt Jan terug.

Circulaire oplossing

Mark zag op internet dat Lely praktijk­bedrijven zocht. Lely is een internationaal familiebedrijf uit Maassluis en is dagelijks bezig het leven van melkveehouders aangenamer te maken met innovatieve oplossingen en services. Sander Woestenenk is een van de 1600 medewerkers: “Samen met familie Derks hebben we de stal aanpast voor de Lely Sphere. De Sphere heeft een voorlopige goedkeuring voor 3,6 kilo ammoniak per koe per jaar ten opzichte van een traditionele roostervloer met 13,0 kilo per koe per jaar.”

De bestaande mestroosters kregen separatiestrips die urine en mest scheiden. Buiten de stal staat de N-capture die een ondergrondse luchtstroom creëert onder de stalvloer en mestkelder. Een mest­collector verzamelt de mest op de roosters en stort die in de mestkelder. Sander: “Mest en urine samen geven ammoniak. Door die vanaf de bron te scheiden voorkom je ammoniakvorming. Het Lely Sphere systeem zuigt de vrijgekomen ammoniak uit de mestkelders af en zet deze om in circulaire meststof. Zo ontstaan drie waardevolle mineralenstromen: urine met minerale stikstof en kalium, organische mest rijk aan fosfaten en stikstof en de circulaire meststof die opgeslagen wordt in een silo. De veehouder kan hiermee veel preciezer bemesten dan met drijfmest, wat goed is voor kringloop, milieu en uitstoot.”

Het systeem registreert automatisch de stikstofproductie. De ontstane stikstofruimte kunnen andere sectoren weer gebruiken, als de wetgeving dat mogelijk gaat maken. Bijkomend voordeel is een beter stalklimaat en een hygiënische vloer.

“Overheid is aan zet voor uitwisselingsmogelijkheden stikstof”

Investering

Het Lely Sphere-systeem kan zowel in bestaande als nieuwe stallen toegepast worden. De investering bedraagt ongeveer 1350 euro per dierplaats. Daarbij komen extra stroomkosten van circa 1.000 euro per jaar. Kosten die deels kunnen worden terugverdiend door minder aankoop van kunstmest. “Kunstmest is al 300 procent gestegen door de hogere gasprijs. Eigen mineralen zijn veel duurzamer. De wet­geving moet hier nog voor aangepast worden; het is toch tegenstrijdig dat we kunstmest aan mogen voeren en eigen mest af moeten voeren”, zegt Jan Derks.

Niet krimpen maar innoveren

De Lely Sphere won de Agribusiness Award 2021. “Een bijzonder doeltreffende oplossing in de huidige stikstofproblematiek. Lely speelt effectief in op maatschappelijke en politieke wensen, wat een brede acceptatie verdient. Deze innovatie kan helpen de stikstofuitstoot van de Nederlandse melkveehouderij een stuk goed­koper te reduceren dan politieke maat­regelen als gedwongen krimp van melkveebedrijven. Sphere is per bespaarde kilogram ammoniak maar liefst 7,5 keer goedkoper. Niet krimpen, maar innoveren. Passend in een aanpak, die de Nederlandse sector toonaangevend heeft gemaakt in de wereld”, motiveerde de onafhankelijke jury.

Het bedrijf van familie Derks is nu klaar voor de toekomst. Drie zonen smeden plannen om het over te nemen. Alle drie als deeltijdboer met hun baan in de agrarische sector. Jan Derks: “Ik ben blij dat ons familiebedrijf voortgezet kan worden. Met dit systeem wat zowel reduceert als opbrengst levert in de vorm van circulaire kunstmest heb ik daar het volste vertrouwen in.”