GEDEPUTEERDE BERT PAULI ACHTER GEMEENTELIJKE HERINDELING
“Brabant is een werkwoord. En Brabant heeft veel gezichten. Die moeten allemaal met elkaar verbonden zijn. Natuurlijk is een herindeling een heel emotioneel besluit, maar de maatschappij wordt niet meer bepaald door een gemeenteraad die eens per maand bij elkaar komt. Het zijn de bedrijven en al die vrijwilligers die 365 dagen per jaar de maatschappij maken tot wat ze is.”
Een gemeentelijke herindeling houdt het Land van Cuijk al lange tijd in de greep. VVD-gedeputeerde Bert Pauli, met Economie en Internationalisering in zijn portefeuille, stelt dat de regio geen enkele andere keus heeft dan op te schalen.
‘Niet verkwanselen’
“Ik ben een warm voorstander van één Land van Cuijk. Ik zie een enorme potentie in deze regio. Niet alleen om kansen te benutten, maar óók om ze niet te verkwanselen. Er is vergrijzing, we hebben goed hoger en universitair onderwijs nodig. De economie is zo weerbarstig geworden dat we talent uit het buitenland nodig hebben. Die hoger opgeleiden kiezen voor díe regio waar de zaken op orde zijn: een goed woonklimaat, lagere lasten, goede scholing voor hun kinderen.”
“Ook vraagstukken als digitalisering vragen om een grootschalige aanpak. Dat lukt met een grotere gemeente makkelijker. Je wordt nu eenmaal als een serieuzere gesprekspartner gezien door – laten we zeggen – de regio Eindhoven of Twente wanneer je zélf ook van zo’n omvang bent. Veel bestuurders in het Land van Cuijk zien de kansen in de economie niet of amper, doordat ze bang zijn hun cultuur te verliezen. Maar die economie is nu juist de backbone van die samenleving.”
‘Niemand komt aan de Metworstrennen of twijfelt aan de toeristisch-recreatieve potentie van Grave. Maar herindeling hoeft zoiets heus niet uit te sluiten.’
‘Ik kom ze nooit tegen…’
“Het Land van Cuijk is allereerst topspeler in agro & food. Er zijn Europese programma’s om dat nog verder uit te bouwen, maar de regio zélf moet daarin het voortouw nemen. De gemeenten in het Land van Cuijk kom ik echter nooit tegen in Europese programma’s. Dat neem ik ze niet kwalijk, want daarvoor heb je juist één grote club nodig.”
“Ten tweede liggen er nieuwe taken voor de overheid: initiëren, organiseren, ondersteunen in nieuwe technieken en nutsvoorzieningen om zo de mogelijkheden van nieuwe technieken te benutten. Snel internet en slimme toepassing daarvan, zodat mensen bijvoorbeeld oud kunnen worden in hun eigen omgeving dankzij digitalisering. Slaagt een (kleine) overheid daar niet in, dan zal straks ook de jeugd wegtrekken, wat overigens al aan de gang is.”
Voordelen voor ondernemers
Volgens Pauli zijn er ook specifieke voordelen voor ondernemers. “De procesindustrie gaat verbinding maken met hightech, met circulaire economie en robotisering. Ondernemers willen, naast een overheid die hen zo weinig mogelijk voor de voeten loopt, óók een overheid die deze verbindingen mee mogelijk helpt maken. In de grote regio’s zie je grote bedrijven juist vaak met de kleinere samenwerken. Dat lukt enkel in een grotere regio.”
“Nadelen? Ik ben de eerste die beseft – en het als randvoorwaarde stelt – dat de leefbaarheid in de kernen fier overeind moet blijven. ‘Het leven is goed in het Brabantse land’ gaat immers over dat dorpje met die kerk en dat plein. Niemand komt aan de Metworstrennen of twijfelt aan de toeristisch-recreatieve potentie van Grave. Maar herindeling hoeft zoiets heus niet uit te sluiten.”
‘Gebruik je verantwoordelijkheid’
Wat moeten raadsleden doen? “Raadsleden moeten hun verantwoordelijkheid nemen. En niet alleen voor het nú, maar juist voor die langere termijn. Wachten is een verkeerd gebruik ervan. De snelheid waarmee bijvoorbeeld onderwijs, zorg en scholing veranderen, vraagt om doorzetten.”
“De provincie stuurt slechts minimaal. Allereerst omdat democratie zo dicht mogelijk bij de burger moet staan. Ten tweede willen we draagvlak. En verder hebben wij er alle vertrouwen in dat het goed komt. In Cuijk, Boxmeer en Sint Anthonis hebben de raden in september besloten voor één gemeente Land van Cuijk. Die kunnen het initiatief nemen om de eerste stappen te zetten. Mocht er een echt defensieve houding ontstaan, dan zal de provincie verantwoordelijkheid nemen.” Is de vraag om een referendum in dit kader niet een soort uitstelpolitiek? “Als ik raadslid was, zou ik een referendum zien als een persoonlijk brevet van onvermogen. Verschuil je er niet achter; je hebt zelf voor dat raadslidmaatschap gekozen. Daarbij hoort het zoet én het zuur.”
‘De gemeenten in het Land van Cuijk kom ik nooit tegen in Europese programma’s. Dat neem ik ze niet kwalijk, want daarvoor heb je juist één grote club nodig.’
Kernendemocratie en het DNA
Wat weet Bert Pauli van het nieuwe buzzwoord: de kernendemocratie? “Altena wordt in januari 2019 één gemeente. Daar zullen ook per kern beslissingen mogelijk blijven. Ook Oss is een prachtig voorbeeld. Meer dan tien kerkdorpen, met elk een budget voor zaken op ‘kerkdorpniveau’. We moeten er alleen geen extra bestuurslaag bij creëren.” Over het DNA: “Zorg dat talent en kwaliteit in kleine kernen niet geblokkeerd worden. Stimuleer ze dingen te blijven organiseren. Dáár zit de kracht van de kernen. Dat DNA zal nooit verdwijnen.”
DE TEGENSTANDERS/SCEPTICI
Ben Litjens
Ben Litjens, Fractie Keerpunt 2010 Grave:
“Onze samenleving verhardt, mede door grote gemeenten, waarbij gemeentebestuurders in hun cocon leven. Dat wil ik niet. Raadsleden en wethouders moeten kunnen komen buurten. Opheffing van een gemeente vind ik zó belangrijk, dat de inwoners zich daarover moeten kunnen uitspreken. In geen geval wil ik dat Grave en Boxmeer in één gemeente worden samengevoegd. Dat is een gemeenschap zonder ziel.”
Erik Rietveld
Erik Rietveld, AB’90 Mill:
“Alle wetenschappelijke onderzoeken wijzen uit dat herindeling niet goedkoper en efficiënter is en ook niet leidt tot meer bestuurskracht. Moet het toch, dan is een kleinere herindeling met Grave en Cuijk zo gek nog niet. De ambtelijke fusie met Cuijk en Grave heeft de dienstverlening sterk verbeterd en de kwetsbaarheid verminderd.”
Henk Siroen
Henk Siroen, Progressief Leefbaar Cuijk:
“Wij zijn niet tegen herindeling, maar de peiling zou onder de bevolking plaats moeten vinden. Het moet met vijf gemeenten, en liever nog met de Noord-Limburgse gemeenten erbij.”
Johan Koelman
Johan Koelman, SP Boxmeer:
“De burger moet geraadpleegd worden. Herindeling gaat gepaard onder druk vanuit politiek Den Haag omdat serviceverlening voor de burgers steeds meer in afgebakende gebieden georganiseerd wordt. Herindeling lost vragen rond dit stuk leefbaarheid – zoals veiligheid en zorg – niet op.”
Rien Jansen
Rien Jansen, Onafhankelijk Sint Anthonis:
“Door een herindeling wordt de afstand tussen bestuur en de burger groot. Met het opschalen blijven we veroordeeld tot de huidige gemeenschappelijke regelingen waar we nu ook al in – moeten – zitten. Sint Anthonis is erg rijk; wij willen dit vermogen niet delen met de andere gemeenten.”
