Van der Horst aannemers heeft ‘vindingrijk bouwen’ tot handelsmerk gemaakt. De Millse bouwer weet zich als geen ander te verplaatsten in de opdrachtgever en onderscheidt zich daarmee ook in complexe situaties. Daarnaast heeft Van der Horst duurzaamheid omarmd. Gewoon, omdat het moet. Het bedrijf claimt niet een voorloper te zijn in circulair bouwen, maar gelooft er wél sterk in. “Wij willen er veel ervaring in opdoen, omdat we ervan overtuigd zijn dat er over een jaar of tien louter circulair wordt gebouwd; en dan staan wij graag vooraan.”
“Bepaalde grondstoffen zijn eindig en juist dat moeten we ons realiseren”
Aldus commercieel directeur Ted van Schijndel. Van der horst aannemers bouwt in de Arnhemse wijk Presikhaaf een nieuwe sporthal voor zowel bewegingsonderwijs als voorziening voor sportverenigingen. Naast onder meer trainingen en wedstrijden is er ruimte voor middelgrote sportevenementen. In het project is veel aandacht voor duurzaamheid en circulariteit.
‘Geen tweede aarde…’
“Bij duurzaamheid denkt het gros van ons aan warmtepompen en zonnepanelen; aan energieopwekking, eigenlijk. Of noem het de elektrificatie van de maatschappij. Maar wij zijn van mening dat uiteindelijk de beschikbaarheid van (bouw)materialen een veel wezenlijker probleem is. Immers, je merkt nu al hoe schaars bepaalde materialen zijn, en dat zal in de toekomst alleen maar nijpender worden. De energiekwestie is feitelijk een geldkwestie, en die gaan we heus wel oplossen, want er is genoeg hernieuwbare energie. Maar bepaalde grondstoffen zijn nu eenmaal eindig en juist dat moeten we ons realiseren. We hebben geen tweede aarde… Alles wat we gebruiken in de keten zou in feite herbruikbaar moeten zijn.” We willen niet langer afval creëren; een soort cradle-to-cradle 2.0 dringt zich op… Gerben Elzer, projectleider Planontwikkeling: “De bouwsector heeft een wezenlijke bijdrage te leveren in het reduceren van het grondstoffenverbruik, de CO₂-uitstoot en afvalproductie. We willen van lineair naar circulair, maar om dit te bereiken, moet iederéén mee willen doen. Onze economie is grotendeels gebaseerd op verbruik, waarmee in feite elke schakel in de keten zijn geld verdient. Dát moeten we anders gaan inrichten.”
“Hoe we daar op dit moment zelf invloed op hebben? Bij Van der Horst aannemers is de vraag van de opdrachtgever uiteraard leidend. Maar daarbij proberen wij zoveel mogelijk de ‘vraag achter de vraag’ te doorgronden. Wij kijken samen met de opdrachtgever heel gericht naar de exploitatie: de functionaliteit van het gebouw, flexibiliteit, het onderhoud en het energieverbruik. Bij de materiaalkeuzes kijken we naar het nut en de noodzaak van de toepassing, de herkomst en de milieubelasting van de materialen. Plus: wat kunnen we daarvan in de toekomst hergebruiken? In de ontwerpfase bekijken we hoe je iets ‘losmaakbaar’ kunt bouwen. Als Legoblokjes, bijna.”
Andere verantwoordelijkheid
In een circulaire economie zal niet zozeer het product als wel de dienst steeds belangrijker worden. Ted van Schijndel legt het uit: “Je vraagt niet langer om een gloeilamp (die een beperkte levensduur heeft) in een gebouw, maar om de garantie van ‘licht’ voor bijvoorbeeld tien jaar. En die leverancier moet dat dan zelf invullen. Die heeft er dan opeens belang bij een lamp aan te bieden die zolang mogelijk meegaat… Je legt dus een andere verantwoordelijkheid bij de leverancier neer. Dan heb je niet langer een verbruikseconomie, maar een gebruikseconomie.”
Zoiets gebeurt al: er zijn bijvoorbeeld keukenleveranciers die hun keukens leasen. Zij blijven eigenaar en krijgen ‘m aan het eind van de rit terug. Op eenzelfde manier zijn de slopers-van-toen, inmiddels ‘oogsters’ geworden. Gebruikte materialen worden al voorzichtig in databanken opgeslagen. Bouwmaterialen worden gelabeld (denk aan het Madaster) en zijn via een soort Track & Trace altijd weer terug te vinden. En op termijn zullen er ‘bouwmaterialenbanken’ ontstaan, zoals nu ook al met grond gebeurt.
Kentering zichtbaar
“Wij zien al enkele jaren dat een groeiend aantal opdrachtgevers graag (deels) circulair wil bouwen. Vooral als goed voornemen, want in de praktijk blijkt het allemaal wat weerbarstiger. Circulair bouwen is (nog) steeds niet goedkoper, maar je ziet niettemin een kentering, zeker bij overheden als opdrachtgever. Onze economie en ons hele denken is financieel gedreven. En dat moet ‘om’. In het Arnhemse project had de gemeente een plan en had de provincie materialen beschikbaar in de vorm van gebruikte kanaalplaatvloeren. Die werden het samen eens.”
“De aarde is onvervangbaar. En toch hebben we haar tot nu toe alleen maar gezien als bron om geld mee te verdienen. Duurzaamheid mág juist geld kosten. Het staat wat ons betreft dan ook los van de huidige marktsituatie, al zal die bij velen het besef dat we zuinig moeten zijn, beslist nog eens aangewakkerd hebben.”
Mindset
Gerben Elzer vervolgt: “En soms kan het kostenmatig al wél uit. Dus ook nu al zijn er kansen. Los daarvan zijn wij bij Van der Horst aannemers op dit vlak intrinsiek gemotiveerd. Het is de mindset! In Veldhoven hebben we plafondlatten hergebruikt bij zwembad Den Ekkerman. De gebouwonderdelen zijn bovendien gelabeld en hebben dus een identiteit gekregen. In de gemeente Den Bosch hebben we een scoutinggebouw, dat moest worden gerenoveerd, helemaal circulair ontworpen. Misschien dat je circulair bouwen voorlopig vooral bij overheidsopdrachten zult zien, maar ook het bedrijfsleven gaat deze richting op. Over tien jaar zal alles circulair gebouwd worden. Het is een voorwaarde voor een duurzame toekomst.”
Ted van Schijndel, commercieel directeur (links) en projectleider Bart Koenen.
Bij het Arnhemse project werden kanaalplaatvloeren hergebruikt.
Van der Horst aannemers
www.vanderhorstaannemers.nl
