In de internationale markt van dierfokkerij gaan jaarlijks vele honderden miljoenen om. Overnames zijn aan de orde van de dag. Er gebeurt veel in deze innovatieve niche van de agro-industrie, die de basis vormt van voedselzekerheid voor miljarden consumenten. Hendrix Genetics is topspeler in deze competitie. Vanuit de statige vestiging aan de Spoorstraat in Boxmeer, villa ‘de Körver’, wordt de organisatie wereldwijd aangestuurd. Dat gebeurt in relatieve stilte. Voor InZaken Land van Cuijk & Noord-Limburg wil CEO Antoon van den Berg graag in gesprek.
Hendrix Genetics is er het bedrijf niet naar om van de daken te schreeuwen wat men allemaal doet en kan. Zelfs de nieuwbouw – schuin achter de villa en nog maar net in gebruik genomen – weet men te verhullen, al is dat laatste onbedoeld. Het toont niettemin aan dat een willekeurige voorbijganger geen weet heeft van wat zich hier afspeelt.
‘Familiegestuurd’
Antoon van den Berg betrad in 1991 de wereld van de legkippenfokkerij. Als boerenzoon, afkomstig uit Heeswijk-Dinther, was hij in 2005 de medeoprichter, samen met Thijs Hendrix, van Hendrix Genetics. Thijs Hendrix is president en meerderheidsaandeelhouder van de onderneming. In zijn profiel noemt laatstgenoemde zich steevast ‘boerenzoon en ondernemer’, zoals zijn vader Harry (1926-2010) en grootvader Thijs (1884-1954). Neemt niet weg dat de onderneming in een eeuw tijd onherkenbaar is veranderd. Hendrix Genetics is uitgegroeid tot een internationale topspeler in verschillende diersoorten voor commerciële fokdoeleinden, wereldwijd opererend, vanuit vestigingen in meer dan 25 landen en met meer dan 3400 medewerkers. In Boxmeer werken zo’n honderd mensen. Daarnaast zijn er in de regio twee fokbedrijven en een broederij met in totaal zo’n 160 medewerkers.
Hendrix Genetics wordt geleid door een management committee waarin de beide grondleggers, Thijs Hendrix en Antoon van den Berg, een spilfunctie vervullen. Omdat het grootste deel van de aandelen in handen van de familie Hendrix is, geldt de onderneming als ‘familiegestuurd’. De families Hendrix en Van den Berg gezamenlijk bezitten namelijk 75 procent van de aandelen. In 2015 kwam NPM Capital aan boord als financierder en externe aandeelhouder. Zij bezit nog eens 25 procent.
Wereldleider
Hendrix Genetics levert wereldwijd fokdieren en eieren aan producenten en is daarmee een van de grootste bedrijven in zijn soort in de wereld, en wereldleider in kalkoen-, legkippen- en forel-
kweek. Belangrijke producten zijn leghennen, kalkoenen, varkens, langzaam groeiende vleeskuiken en diverse vissoorten. Het heeft een groeiend aandeel in de fokkerij van varkens, zalm en garnalen, wereldwijd.
De alsmaar groeiende (vlees)consumptie wordt de grootste uitdaging de komende decennia voor ons allemaal, aldus velen. Wat voor (sleutel)rol kan/wil Hendrix Genetics hierin spelen? Valt daar überhaupt wel ‘tegenop te innoveren’? Het bedrijf zélf zegt hierover: “Het fokken van dieren speelt een cruciale rol bij het oplossen van de wereldwijde voedseluitdaging. Ons doel is om de wereld te helpen aan de groeiende vraag naar voedsel te voldoen door waarde te creëren voor de dierlijke eiwitwaardeketen door constante innovatie, samenwerking in de hele keten en blijvende aandacht voor duurzaamheid.”
“De belangrijkste drivers van de ontwikkeling zijn de groei van de wereldbevolking en met name de groeiende middenklasse – en daarmee een stijgende vraag naar dierlijke eiwitten”, licht Antoon van den Berg de uitdaging toe. “Wij zijn continu bezig dieren te ‘verbeteren’. Bijvoorbeeld door de juiste dieren te selecteren die aanleg hebben efficiënter te zijn met voer of beter bestand zijn tegen bepaalde ziektes. Tussen een varken en een garnaal zit in dit opzicht in wezen nauwelijks verschil. De basis vormt Research & Development. Vijftien procent van onze inkomsten geven we per jaar eraan uit.” Eigenlijk is het Boxmeerse concern een groot boerenbedrijf, maar tegelijk ook een technologiegigant. “Wereldwijd zijn driehonderd dierenresearchers aan het werk. Zij doen in wezen hetzelfde als plantenveredelaars.”
Een visie is onmisbaar
Volgens de CEO is een visie onmisbaar in de fokkerij. “Die is nodig omdat het lang duurt voordat de investeringen renderen. Dat betekent dat we over de hele breedte focussen en daarmee aan risicospreiding doen. Er is altijd wel érgens crisis in de wereld, zoals nu weer met de varkenspest in China. We willen daarbij leidend zijn, want de leidende partijen hebben doorgaans voldoende grootte om de nodige investeringen te kunnen blijven doen in productontwikkeling en technologie. R&D drijft de concurrentie in onze industrie. Bij de kalkoenen en legkippen praat je inmiddels over een duopolie. Dat is prima, honderd procent kan en hoeft zeker niet, want dan is er immers geen concurrentie. Maar een substantieel marktaandeel is wel belangrijk. Wij zijn groot geworden door consolidatie van de kleinere spelers in de markt die moeite hadden hun hoofd boven water te houden of geen opvolging hadden.”
Hoe dealt een concern als Hendrix Genetics met een publieke opinie die steeds minder vleesminded wordt? Doet Hendrix überhaupt aan het openlijk pareren van die publieke opinie of zit men daarvoor ‘te vroeg’ in de keten? “Vooropgesteld: de eisen van de consument definiëren de productieketen. Als de markt een langzamer groeiend dier wil, dan fokken wij zo’n kip. Net zoals we betere eieren en kuikens proberen te fokken, waardoor de kip die eruit komt, langer leeft en minder voer nodig heeft. Er zijn weinig bedrijfstakken die zoveel aan duurzaamheid werken als de genetici.”
“De markt bepaalt, maar juist door onze wereldwijde aanwezigheid kennen wij daar ook een spreiding: als wij het hebben over de daling van de vleesconsumptie, dan praten we alleen over West-Europa. Dáár is het publiek inderdaad steeds minder vleesminded. Maar daar staat stijgende visconsumptie tegenover. Hier is de consument kritisch, maar in Azië en Latijns-Amerika neemt het eten van vlees juist alleen maar toe. Met het stijgen van de welvaart, stijgt de vleesconsumptie. Wereldwijd is er stijging van de consumptie, het sterkst in kip en vis. In Afrika echter zou een minimale hoeveelheid dierlijke eiwitten per dag al een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de gezondheid van de mensen. Dat is een andere wijze van kijken naar de consumptie van vlees en eieren.”
Naar een betere waardering
“De veehouderij in Nederland staat momenteel behoorlijk onder druk. Argumenten voor en tegen zijn niet altijd transparant, waardoor opinievorming plaatsvindt op halve waarheden. De Nederlandse boer is een van de meest vindingrijke ondernemers in de wereld. Ondanks toenemende druk van wetgeving en maatschappij is hij toch altijd in staat te innoveren. Het is geen toeval dat concepten als Kipster, Beter Leven kippen en kalkoenen hier ontstaan evenals dat het ook geen toeval is dat meerdere multinationale fokkerijbedrijven hun basis nog steeds in Nederland hebben.”
In dit opzicht is de subsidie van bijna negen miljoen dollar interessant die het Boxmeerse bedrijf krijgt van de Bill & Melinda Gates Foundation om kleinschalige boeren in Afrika aan een beter bestaan te helpen. Doel is om deze boeren te voorzien van een kippenras dat aansluit bij de lokale omstandigheden. Zo krijgt de arme bevolking op het Afrikaanse platteland de mogelijkheid op kleine schaal te gaan handelen in eieren en kippen. De subsidie geldt voor vijf jaar. Hendrix voegt daar zelf een bijdrage van ongeveer dezelfde omvang aan toe. Daarmee denkt men duizenden, zo niet honderdduizenden kleine Afrikaanse boeren te kunnen ondersteunen.
Antoon van den Berg, CEO van Hendrix Genetics: “Visie is onmisbaar in de fokkerij. Die is nodig omdat het
lang duurt voordat investeringen renderen.”
